Cul­tureel antropoloog Hen­drik “Rik” Pinx­ten over de span­ning tussen economie en maatschap­pij.

Q. U ziet in het neolib­er­al­isme de grote vijand van de mens.

A. Alles is van­daag economie en wat dat niet is, is irrel­e­vant. Iedereen moet zich afvra­gen: wat ben ik economisch waard. Vreemd, ik dacht dat economie slechts tot doel had in onze behoeften te voorzien. Wat zijn onze behoeften? Dat is een keuze, daar moeten we drin­gend over nadenken. Hoe vullen we de mens in? Hoe vullen we de maatschap­pij in? Vanu­it die waar­den en ideeën — zoals recht­vaardigheid en duurza­amheid — stu­ur je de economie bij. Dat is logisch.

Wat we nu hebben is economisme, alle maatschap­pelijke prob­le­men wor­den her­leid tot economis­che kwest­ies. In 2007, nota bene een jaar vóór het uit­breken van de banken­cri­sis, zei Ben Bernanke (toen­ma­lig voorzit­ter van het Fed­er­al Reserve Sys­tem, red.): “Het maakt niet uit wie de vol­gende pres­i­dent wordt. Onze wereld­markt regeert toch.” Poli­tiek wordt dus irrel­e­vant. Ethiek ook. Uni­ver­siteit­en ook. Alles wordt ondergeschikt gemaakt aan die machine. Het dic­taat van de één pro­cent, eigen­lijk  0,1 pro­cent, is aber­rant. Een ontsporing waar de mensen over moeten reflecteren, en die ze moeten bijs­turen.

Voor een soci­aal-economisch his­tori­cus als mezelf is dit boeiende lec­tu­ur. Verderop in het artikel poneert Pinx­ten een oploss­ing waar ik zelf ook al enkele jaren mee rond­loop, zij het in een enigszins gewi­jzigde vari­ant.

Q. Doe eens een voors­tel om de ongelijkhei­d­skloof aan te pakken.

A. We werken nog steeds met the­o­rieën van 200 jaar gele­den die arbeid heel sterk aan loon kop­pe­len, en met een staat die loon kop­pelt aan belast­ing. Dat ont­ploft nu. Als nog maar een derde van je bevolk­ing werkt en belastin­gen betaalt, kan je als over­heid daarmee niet twee der­den onder­houden. Het is zin­vol om ern­stig na te denken over hoe je hoogtech­nol­o­gis­che pro­duc­tie, vooral finan­ciële spit­stech­nolo­gie, gaat belas­ten. Elke cri­sis wordt gevol­gd door het afs­toten van arbei­d­skracht­en en meer automa­tis­er­ing. Dat betekent voor de over­heid min­der inkom­sten en meer kosten om de bevolk­ing te onder­houden. De hele kleine groep van megabezit­ters wordt miljon­air en mil­jar­dair, maar om wat te doen met dat geld? Pla­foneer dat. Zeg bijvoor­beeld: eens je tien miljoen euro opbrengst uit je uitvin­d­ing hebt gehaald, stopt het. Al de rest noe­men we belast­inggeld. Want je tech­nolo­gie pro­duceert, jij niet meer. Dat is een poli­tieke organ­isatie van de economie.

Geschreven door Ann-Sofie Dekeyser als Antropoloog Rik Pinx­ten vloekt in de kerk in De Stan­daard Week­blad (nr. 265, 17 sep­tem­ber 2016, pp. 22–23).

Gepubliceerd door Stijn Vogels

Natural born probleemoplosser met een oog voor usability, design, trends en details. Professioneel bezig met letterwoorden als SEO, SEA, SMO, DIY en CYA.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *