Piketty over Europa na de Brexit

2016 blijkt een tur­bu­lent jaar. Hier is wat Thomas Piket­ty, auteur van het veelbe­spro­ken boek Kap­i­taal in de 21ste eeuw, denkt dat de Europese Unie moet doen na de Brex­it van het Verenigd Koninkrijk.

Nieuwe sta­tus. Het Verenigd Koninkrijk zal tra­cht­en om een sta­tus te kri­j­gen zoals die van Noor­we­gen, IJs­land en Zwit­ser­land. Het is de hoog­ste tijd om de Brit­ten eraan te herin­neren dat ze ervoor zullen moeten betal­en. Noor­we­gen en IJs­land mak­en deel uit van de Europese Economis­che Ruimte, die hen een volledi­ge toe­gang tot de een­hei­ds­markt garan­deert. In ruil moeten de twee lan­den vri­jwel alle wet­ten van de Unie toepassen en een bij­drage lev­eren aan de Europese begrot­ing (ongeveer even­veel als de huidi­ge Britse bij­drage, uitge­drukt in per­cent­age van het BBP), ter­wi­jl ze geen stem hebben in de col­lec­tieve besluitvorm­ing. Groot-Brit­tan­nië zal zijn weg zek­er niet terugvin­den door zich buiten het enige bestaande Europese over­legkad­er te plaat­sen.

Finan­ciële regels. Het is tijd om te prat­en over sanc­ties tegen lan­den die het niet te nauw nemen met de regle­menten: het Zwit­serse bankge­heim, de Lon­dense City en belast­ing­paradi­jzen onder de Britse kroon. Als men de euro­zone wil red­den, zal men het roer drastisch moeten omgooien. Het lijkt me ver­standig om nationale wet­gev­ers gelei­delijk aan in Europese wet­gev­ers te veran­deren en hen te ver­plicht­en om reken­ing te houden met het Europese algemene belang, in plaats van Europa als zon­de­bok te gebruiken.

Over­hei­dss­chuld her­struc­tur­eren. Er moet drin­gend een mora­to­ri­um komen op de Europese schulden, zolang de euro­zone niet terug­keert naar een gezonde groei. Als de schuld zo hoog is dat de vol­gende gen­er­aties ze onmo­gelijk kun­nen afbe­tal­en, breng je beter de moet op om ze duidelijk te her­struc­tur­eren. Geld drukken en nieuwe zeep­bellen schep­pen zal het prob­leem niet oplossen, inte­gen­deel. We hebben investeringsprogramma’s nodig in infra­struc­tu­ur, oplei­d­ing en onder­zoek.

Con­frontatie met rechts. De opkomst van nation­aal egoïsme en xeno­fo­bie lei­dt Europa recht naar de afgrond. Span­je is nu onbestu­ur­baar en de Franse en Duitse lei­ders wor­den zowat over­al gecon­fron­teerd met de opkomst van rechts pop­ulisme en nation­al­isme, van het Verenigd Koninkrijk tot Polen en Hon­gar­i­je. Die dreig­ing is gevaar­lijk­er voor Europa dan de uitdag­ing van rad­i­caal links, dat eigen­lijk alleen maar het gezond ver­stand laat spreken: de her­struc­turering van de Europese over­hei­dss­chulden is onver­mi­jdelijk en moet zo snel mogelijk wor­den geor­gan­iseerd.

Geschreven door Thomas Piket­ty als Mijn plan voor een nieuw Europa na de brex­it in De Mor­gen (4 juli 2016, p. 14).