Sinds de aanslagen van 22 maart 2016 zou je denken dat onze overheid zijn lesje wel geleerd had op het vlak van terreurbestrijding. Helaas blijkt dat een overdreven optimistische gedachte. Door een combinatie van passiviteit en besparingen slaagt terreurorganisatie ISIS er nog steeds in om via België fondsen te werven. Onder andere door de smokkel van antieke kunstwerken uit door oorlog verscheurde gebieden. Ja, u leest het goed: ons land is blijkbaar niet alleen goed in chocolade en bier, maar ook in het faciliteren van de illegale kunsthandel voor jihadisten.
België: de Duty-Free Shop voor gestolen erfgoed
Blijkbaar hanteren we hier de volgende strategie: we krijgen een waarschuwing van Interpol, halen onze schouders op en gaan over tot de orde van de dag. Of zoals men dat in Brussel noemt: een doordacht veiligheidsbeleid.
Een van de daders van de terreuraanslagen van 22 maart in Brussel was actief betrokken bij de smokkel in kunstwerken in België. Interpol waarschuwt dat ons land een draaischijf wordt. De illegale handel in kunstvoorwerpen is een bekend fenomeen bij de financiering van transnationale criminele activiteiten. Met de oorlog in Syrië en Irak is al aangetoond dat IS onder meer via die kanalen zijn strijd financiert. [Paris Match] onthult dat de Belgische douane in januari twee grafstenen uit het derde millennium voor Christus in beslag nam, die afkomstig waren van de archeologische site van Mari in Syrië. 1Frederic Loore, Un auteur des attentats de Bruxelles impliqué dans un trafic d’objets d’art, Paris Match, 27 oktober 2016. Interpol Damascus waarschuwde voor hun twijfelachtige herkomst, maar het parket gaf er geen gevolg aan. 2Lieven Desmet, België draaischijf voor kunstsmokkel voor terreur, De Morgen, 28 oktober 2016, p.11.
Het is niet alsof de smokkel van cultureel erfgoed een nieuwe financieringstechniek is. Dit gebeurt al decennia, van plunderingen door koloniale machten tot illegale verkoop van archeologische schatten via obscure netwerken. Het enige verschil is dat de opbrengst nu niet naar privéverzamelaars of corrupte handelaren gaat, maar naar een terreurgroep met een voorliefde voor gruwelijke propagandavideo’s.
Interpol is niet mals voor ons land, en met name voor Jan Jambon, die als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk is voor ordehandhaving en politie. Zijn bijdrage aan dit probleem? Hij schafte de kunst- en antiekcel van de federale politie gewoon af. Want wat is een betere manier om kunstsmokkel te bestrijden dan… geen gespecialiseerde eenheid meer hebben om kunstsmokkel te bestrijden?
Kunstcel? Welke kunstcel?
Een land dat beroemd is om zijn rijke kunstgeschiedenis, maar tegelijkertijd de politie-eenheid afschaft die kunstsmokkel moet tegengaan? België blijft België.
Er is onbegrip omwille van de beslissing om de cel kunst en antiek van de federale politie te ontmantelen. Het gevaar is dat het van België een Europese draaischijf maakt. “België, dat al lang een populaire bestemming is voor antiek en andere culturele voorwerpen die gesmokkeld werden of illegaal werden verkregen, zal zeker nog meer smokkelaars aantrekken”, schrijft de internationale politieorganisatie. Het opdoeken van de bewuste kunstcel binnen de federale politie gebeurde op last van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). […] Het opdoeken van de cel veroorzaakt ook in eigen land een aantal oprispingen, [o.a. bij] Christina Ceulemans, directeur-generaal van het Koninklijk Instituut van het Kunstpatrimonium.
De combinatie van besparingen en bureaucratische laksheid maakt dat ons land zich langzaam maar zeker opwerkt tot het Zwitserland van de illegale kunsthandel. Als dit zo doorgaat, kunnen we binnenkort een toeristische brochure maken: “Bezoek België! Land van Magritte, Bruegel en de mooiste gesmokkelde Mesopotamische artefacten.”