Laten we het even over de verzorgingsstaat hebben. Die oase van sociale zekerheid, waar pensioenen ooit een gegeven waren en werkloosheidsuitkeringen niet voelden als een grabbelton waaruit je met geluk een troostprijs trekt. Diezelfde verzorgingsstaat staat nu, zoals de titel al suggereert, op de helling. En niet zomaar een helling, maar eentje die zo glad is dat je nog voor je het doorhebt beneden ligt, met een bevroren pensioen en een onbetaalbare ziekenhuisrekening in je handen.
Menig burger vraagt zich af: tegen de tijd dat ik de pensioengerechtigde leeftijd bereik, staat er dan nog een pensioen klaar, of is dat inmiddels een concept uit een ver verleden, zoals videotheken en betaalbare huurwoningen? De populariteit van pensioensparen en andere aanvullende maatregelen lijkt te suggereren dat velen hun vertrouwen in de staat al enigszins hebben opgegeven. Maar waarom zou je niet met je eigen lot bezig zijn? De verzorgingsstaat voelt tegenwoordig een beetje als een Airbnb met een slechte beoordeling: ooit een luxe, nu een hachelijke gok.
De bereidheid om te vechten kan makkelijk wegglijden in patserig machismo, ongeacht of dat nu onder het zwarte banier van IS of onder de blauwe vlag van de NATO georganiseerd wordt. Oproepen tot bereidheid voor de strijd is goedkoop. De vraag is: waarvoor willen we vechten? Wie de klassieke antwoorden op die sleutelvraag geeft – recht, rechtvaardigheid en een betere toekomst voor iedereen – geldt vandaag al snel als een soort landverrader. Men wil voor de gelegenheid nog wel eens enthousiast zijn over, bijvoorbeeld, de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, maar het lijkt er steeds minder op dat de samenleving daar echt op wil inzetten of erin wil investeren.
Steeds meer mensen lijken ervan overtuigd dat de ontwikkeling van hun land alleen maar mogelijk is als een significant deel van de bevolking daarvan uitgesloten wordt. Opkomen voor elkaar is zo 1980, het motto vandaag is: strijden tegen elkaar. Waardig werk en een zorgende staat vormen een onmisbaar begin voor wie aan menselijke veiligheid en zekerheid wil bouwen. Beide staan vandaag ook in de EU op de helling.
Daarmee geeft Europa zijn grootste troef en mondiale aantrekkingskracht uit handen. De sociale veiligheid van de bevolking is met veel strijd verworven en moet dan ook met hand en tand verdedigd, uitgebreid en vernieuwd worden. Wie het opgeeft om te vechten voor de waardigheid van werk, organiseert onze echte nederlaag.
Het punt is: de verzorgingsstaat is geen vanzelfsprekendheid. Het is geen oneindig zelfbijvullend buffet waar je met je bord langs de soepen en salades schuift, wetende dat er altijd meer is. Het is een systeem dat onderhoud en bescherming nodig heeft. En als we daar niet voor blijven strijden, zal het verdwijnen als een gemeentezwembad dat wordt omgebouwd tot een complex met luxe appartementen.
Sinds 2003 deelt Stijn Vogels zijn mening over mondiale merkwaardigheden. Gewapend met een geschiedenisdiploma en een scherpe pen zoekt hij naar zin in de chaos. Misschien vind je iets wat je aan het denken zet. Misschien ook niet. Maar dat is het risico van nieuwsgierigheid.
Bekijk meer berichten
