Bashar al-Assad

Sinds 2011 is het al onrustig in Syrië, om niet te zeggen: er is een vol­waardi­ge burg­eroor­log aan de gang. Het min­der­hei­d­sregime van Assad en zijn Alaw­i­etis­che achter­ban kri­jgt ste­un van sji­itisch Iran en Hezbol­lah. Maar dat is niet genoeg om een tegengewicht te bieden aan de algemene onrust en mil­i­taire ste­un aan de rebellen vanu­it soen­ni­tisch Sau­di-Ara­bië en de golf­s­tat­en. Twee externe macht­en vecht­en een oor­log­je uit op het grondge­bied van een derde land.

Tot zover deze veel te beknopte sit­u­ati­eschets. Pas de voor­bi­je weken over­we­gen West­erse lan­den een mil­i­taire tussenkomst in dit wespennest. Alvast enkele bewee­gre­de­nen voor en tegen, deels overgenomen uit een artikel van Jan Van Hes­s­che1Jan Van Hes­s­che, De dilemma’s bij een moreel juiste keuze, De Tijd, 27 augus­tus 2013, p. 4. en voorzien van eigen com­men­taar.

Moreel

Gruwel­beelden van de gif­gasaan­val in Dam­as­cus mak­en duidelijk dat een grens over­schre­den is. Het zou helpen moesten onder­zoek­ers van de Verenigde Naties con­creet kun­nen aan­to­nen dat het regime van Bashar al-Assad onte­gen­spreke­lijk de schuldige is. Uit­er­aard bli­jft het oppassen voor pro­pa­gan­da, een veel­ge­bruik­te vuile truc uit iedere oor­log.

Gifgasaanval in Damascus
Slachtof­fers van de gif­gasaan­val in Dam­as­cus. (AP)

Politiek

Hoogst­waarschi­jn­lijk komen er wel luchtaan­vallen maar geen grondtroepen. Er was al meer­maals sprake van ‘no boots on the ground’. Sowiesoe heeft Oba­ma eerst toestem­ming nodig van het par­lement, maar dat is pas op 9 sep­tem­ber terug uit zomer­reces. Het lijkt me weinig waarschi­jn­lijk dat men daarop zal wacht­en. Dit deel van de Amerikaanse grondwet werd de voor­bi­je decen­nia al vak­er genegeerd.

Vanu­it de VN Vei­lighei­d­sraad komt er waarschi­jn­lijk ook geen toestem­ming. Rus­land gebruikt waarschi­jn­lijk zijn veto, , al zou het kun­nen dat Chi­na zich nog onthouden zal van de stem­ming. Waarom die twee? Wel…

Strategisch

De Russen onder­houden ban­den met Syrië. Er is zelfs een ‘marineba­sis’ in Tar­tus, al is dat niet meer dan aan­leg­steiger. Het Krem­lin beschouwt deze burg­eroor­log als een kwest­ie van ‘interne poli­tiek’. Dat is natu­urlijk dikke bull­shit.2 “In ruil voor het niet uit­spreken van zijn veto [in de stri­jd in Libië] ontv­ing Rus­land aller­lei beloften en garanties, die waarde­loos bleken toen een paar maan­den lat­er Qad­hafi werd doo­dgeschoten na een NAVO-bom­barde­ment. Daarmee stond een streep door de con­tracten van Rus­sis­che spoor­we­gen in het land en was Rus­land in het Mid­den-Oost­en de gebeten hond. Gebeurtenis­sen die kwaad bloed hebben gezet bin­nen de muren van het min­is­terie van Buiten­landse Zak­en in Mosk­ou.” — Olaf Koens, Waarom Rus­land Assad bli­jft ste­unen, De Tijd, 29 augus­tus 2013, p. 4.  Het enige wat telt voor Rus­land is ima­go: Vladimir Poet­in wil op het wereld­toneel gezien wor­den als een grote spel­er van een land waar nie­mand omheen kan. Opnieuw zo’n kat in een zak als in het Libië-sce­nario wil hij ver­mi­j­den.

De Chinezen sloten han­delsver­dra­gen met Syrië ter waarde van $2,4 mil­jard. Het gaat hier vooral om olie: de staats­bedri­jven Sinochem en Chi­na Nation­al Petro­le­um Cor­po­ra­tion zijn aan­deel­houd­ers van de groot­ste Syrische oliebedri­jven en investeerde mil­jar­den  in explo­ratie.3Jan Van Hes­s­che, Zijder­oute bindt Chi­na en Syrië nog steeds, De Tijd, 29 augus­tus 2013, p. 4.

En wat als Assad valt? Geen enkele van de rebel­len­groepen is sterk genoeg om het poli­tieke machtsvac­uüm op te vullen. Dat maakt de gevol­gen nog moeil­ijk­er in te schat­ten. In tegen­stelling tot Libië is Syrië iets bergachtiger met een open hin­ter­land, wat vol­gens mij eerder lijkt op een sit­u­atie als Afghanistan: een lang­durige achter­hoedestri­jd met het poten­tieel om de buur­lan­den te infecteren.

Syrische rebellen
Syrische rebellen vuren een RPG af nabij Khanas­sar op 26 augus­tus 2013. (AFP)

Juridisch

Het gebruik van gif­gas was duidelijk een schend­ing van de con­ven­tie van Génève.

Naar het schi­jnt zouden de adviseurs van Oba­ma ook een gelijkaardig sce­nario als in Koso­vo in gedacht­en hebben.

Uit die ‘juiste’ oor­log puur­den de VN de zoge­naamde R2P-doc­trine, de Respon­si­bil­i­ty to Pro­tect. […] De R2P-norm lag onder meer aan de basis van recente inter­ven­ties in Ivoorkust, Mali en Libië. Enig ver­schil: daar­bij was er telkens wel una­nimiteit in de VN-Vei­lighei­d­sraad. In Koso­vo was de con­text dan weer totaal anders: een west­ers orgaan als de NAVO, dat met Turk­i­je slechts één islami­tis­che lid­staat heeft, lat­en ingri­jpen in Europa ligt een pak min­der gevoelig dan inter­veniëren in de Ara­bis­che wereld. Ste­un van Sau­di-Ara­bië en de Golf­s­tat­en lijkt dan ook een voor­waarde in Syrië.

Mij lijkt het inter­es­san­ter om een de strate­gie van Libië te herge­bruiken: maak er een eerlijke stri­jd van door de lucht­macht te blokkeren, en laat ze het intern op de grond uitvecht­en met alle gevol­gen van dien.

Financieel

Niet veel mogelijkhe­den:

  • Syrische rebellen trainen, advis­eren en bewape­nen: $500 miljoen per jaar.
  • Luchtaan­vallen, een no-fly zone installeren, buffer­zones bin­nen Syrië opricht­en en de con­t­role ver­w­er­ven over Assad’s arse­naal aan chemis­che wapens: $1 mil­jard per maand.

Dat kan dus al serieus tellen. Ik verwacht dat een beperk­te coal­i­tie zijn arse­naal zal inzetten, en dat de andere meelop­ers hun por­tie van de reken­ing mogen afdokken. Het­zelfde ver­haal als bij de Tweede Gol­foor­log.

Gepubliceerd door Stijn Vogels

Natural born probleemoplosser met een oog voor usability, design, trends en details. Professioneel bezig met letterwoorden als SEO, SEA, SMO, DIY en CYA.

Doe mee met de conversatie

2 reacties

  1. Inter­es­sante analyse, waar ik gro­ten­deels mee akko­ord kan gaan. Ik mis echter de vraag: wat moet de doel­stelling zijn van een eventueel west­ers mil­i­tair optre­den? Mijn per­soon­lijk antwo­ord luidt: enkel een sig­naal uit­s­turen dat het inzetten van chemis­che wapens niet onges­traft kan voor­bi­j­gaan. De doel­stelling moet mijns inziens niet zijn om de rebellen de stri­jd te lat­en win­nen of het regime van Assad omver te wer­pen, omdat, zoals je zelf aangeeft, het niet duidelijk is wie het machtsvac­uüm gaat opvullen, en of wat er in de plaats zal komen beter is (of min­der slecht) dan Assad.

    Ik heb vooral bedenkin­gen bij het laat­ste stuk­je, “finan­cieel”. Het enige punt dat mij daarin noodza­ke­lijk lijkt is “luchtaan­vallen”. Verni­etig de Syrische lucht­macht, dan hoeft er zelfs geen no-fly zone te wor­den ingesteld.

    1. De doel­stelling van een eventueel west­ers mil­i­tair optre­den is steeds dezelfde denk ik: eigen belan­gen veilig stellen. Onrust is bad for busi­ness, het doet de (brandstof)prijzen sti­j­gen en laat mensen mor­ren. Vol­gens Thomas Bar­nett is de echte win­naar bij zo’n inter­ven­tie alti­jd Chi­na, maar die hebben niet de ambitie om zelf in te gri­jpen.

      Assad ver­van­gen lijkt me niet meteen een uit­gangspunt. Maar het lijkt me sterk dat men nu nog terug kan: eerst afschilderen als de baar­lijke duiv­el en achter­af vriend­jes mak­en, dat zal de media niet meer toes­taan. Wat er in de plaats komt? Goede vraag. Wellicht een kluwen van lokale ver­ant­wo­ordelijken. De Alaw­i­etis­che meerder­heid zal zijn macht moeten delen, met alle gevol­gen van­di­en. Klinkt niet als de makke­lijk­ste weg, maar het is wel de meest logis­che want momenteel is de bal­ans ver zoek.

      Ergens lijkt het me ook hypocri­et om nu zomaar te breken met Assad. Inder­ti­jd was hij nog een bondgenoot, waar men graag Tal­iban liet ‘ondervra­gen’ om gevoelige infor­matie los te kri­j­gen.

      Finan­cieel. Lijkt me sterk dat het enkel zal bli­jven bij luchtaan­vallen tegen Assad’s lucht­macht. Vlak voor de tussenkomst in Libië was men ook op het punt gekomen dat Beng­hazi ging vallen na een tege­naan­val van Qad­hafi. Er sneu­velde toen meer dan enkel lucht­macht. Het logistieke appa­raat onder­mi­j­nen zou ook al veel prob­le­men veroorza­k­en. Muni­tiede­pots, brand­stofvoor­raden, etc.

      Het kan­telpunt is wan­neer een hoge offici­er zich tegen het regime keert. Dan kri­jg je een aanspreekpunt met gezag en een poten­tiële gesprekspart­ner. Dergelijke oppor­tunis­ten zullen er wel zijn. De CIA zal ze snel genoeg opspeuren.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *