Met Revolusi heeft David Van Reybrouck een monumentaal werk afgeleverd dat de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd en het ontstaan van de moderne wereld op meesterlijke wijze in kaart brengt. Het boek is het resultaat van vijf jaar intensief onderzoek, waarbij hij bijna tweehonderd mensen interviewde, waaronder de laatste nog levende getuigen van deze cruciale periode in de geschiedenis.
Inhoud
Op een zonnige vrijdagochtend in augustus 1945 hief een handvol vermoeide mensen een zelfgemaakte katoenen vlag, en kondigde namens 68 miljoen landgenoten de geboorte van een nieuwe natie aan. Met de op drie na grootste bevolking ter wereld, wonend op eilanden die een achtste van de aardbol beslaan, werd Indonesië het eerste gekoloniseerde land dat na de Tweede Wereldoorlog zijn onafhankelijkheid uitriep.
Voor Revolusi: Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld reisde Van Reybrouck door Indonesië, Japan, Nepal en Nederland om verhalen te verzamelen van mensen die de onafhankelijkheidsstrijd uit eerste hand hebben meegemaakt. Zoals hij zelf aangeeft in een interview met VRT NWS, voerde hij gesprekken in Indonesische rusthuizen, Japanse miljoenensteden en op afgelegen eilanden. Deze persoonlijke getuigenissen geven het boek een unieke en menselijke dimensie.
Vier miljoen burgers waren omgekomen tijdens de bezetting door de Japanners, die het Nederlandse koloniale regime hadden verdreven. Nog eens 200.000 mensen zouden hun leven verliezen in het uitgesproken brutale conflict dat daarop volgde, toen de Nederlanders met bruut geweld hun koloniale controle probeerden te herstellen. Later raakten ook Groot-Brittannië en Amerika verwikkeld in het ‘pacificeren’ van de Indonesische guerrilla van verzet: de ‘Revolusi’. Een relaas daarvan kun je ook zien in de recent uitgebrachte film, De Oost.
Pas in december 1949 overtuigden de nieuw opgerichte Verenigde Naties Nederland ervan om alle soevereiniteit aan Indonesië af te staan, waarmee een einde kwam aan 350 jaar koloniale heerschappij en een precedent werd geschapen dat de wereld een nieuwe vorm zou geven.
Het boek beperkt zich niet tot de periode van 1945-1949, maar behandelt de volledige koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië, vanaf de aankomst van de eerste Europese schepen in de 16de eeuw, tot aan de dekolonisatie in een internationale context. Volgens een recensie op Jonge Historici laat deze brede aanpak zien dat de Revolutie niet uit het niets kwam, maar voortkwam uit een lange geschiedenis van onafhankelijkheidsstreven.
Review
Van Reybrouck’s talent als schrijver komt duidelijk naar voren in Revolusi. Zoals op Hebba wordt vermeld, is zijn schrijfstijl toegankelijk en meeslepend, wat bijdraagt aan de leesbaarheid van dit omvangrijke werk. Het boek leest namelijk als een roman, waarbij de schrijver moeiteloos schakelt tussen persoonlijke anekdotes en bredere historische analyses. Deze techniek houdt het verhaal niet alleen boeiend, maar stelt jou als lezer ook in staat om je te verbinden met de individuele ervaringen die deze revolutionaire geschiedenis hebben vormgegeven.
Hoewel de tweede helft van het boek minder nieuwe feiten of inzichten biedt over de specifieke Revolutieperiode, ligt de ware kracht van dit werk in de talloze interviews die Van Reybrouck heeft afgenomen. Door stemmen te laten horen die tot nu toe weinig aandacht hebben gekregen verrijkt hij de geschiedschrijving met perspectieven die anders verloren zouden gaan. Daarbij laat hij zowel Indonesiërs, Japanners, Gurkha’s, Indo’s als Nederlanders aan het woord. Deze brede kijk wordt ook benadrukt in de Asian Review of Books, waar de diversiteit aan bronnen en perspectieven wordt geprezen.
Een punt van kritiek is dat Van Reybrouck soms de informatie uit zijn interviews lijkt te verwerken zonder deze diepgaand te analyseren of te problematiseren. Volgens een recensie in de Clingendael Spectator kan dit leiden tot een enigszins eenzijdige weergave van bepaalde gebeurtenissen. Desalniettemin doet dit weinig af aan de algehele waarde van het boek als een belangrijke bijdrage aan het begrip van het dekolonisatieproces.
Revolusi is een indrukwekkend en belangrijk werk dat de complexiteit van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd blootlegt, en de impact ervan op de moderne wereld benadrukt. Van Reybrouck’s meeslepende vertelstijl en zijn gebruik van persoonlijke getuigenissen maken het boek toegankelijk voor een breed publiek. Het is een onmisbare toevoeging aan de literatuur over kolonialisme en onafhankelijkheidsbewegingen, en biedt waardevolle inzichten voor zowel leken als historici.
ISBN: 9789403104621
