Napoleon Bonaparte

Beat­rice de Graaf is hoogler­aar Inter­na­tionale Betrekkin­gen aan de Uni­ver­siteit van Utrecht. Ze richtte het Cen­tre for Ter­ror­ism and Coun­tert­er­ror­ism in Lei­den op. Ze wil de meerdere oorza­k­en en patro­nen van ter­ror­isme lat­en zien. Vol­gens het ene kamp komt ter­ror­isme voort uit armoede, uit­sluit­ing, uit­buit­ing en dis­crim­i­natie. Het andere kamp zegt: nee, het komt door de islam, door religieuze over­tuigin­gen. Vol­gens de Graaf zijn bei­de zienswi­jzen te sim­plis­tisch.1Car­o­line Lo Gal­bo, Inter­view met ter­reur­deskundi­ge Beat­rice de Graaf over ter­ror­isme, weten­schap en God, in: De Mor­gen, 23 okto­ber 2018, pp. 15–17.

Vooral tre­f­fende vond ik de his­torische analo­gieën met het post-Napoleon­tis­che tijd­perk in het begin van de 19de eeuw. Ook toen werd een tijd­perk van ter­reur gevol­gd door een peri­ode van ver­hoogde vei­ligheid in ruil voor vri­jheid.

Q. U ont­dek­te dat er een Europese Verdedig­ings­ge­meen­schap heeft bestaan, een NATO avant la let­tre. Hoe kreeg u die ver­geten geschiede­nis boven water?

A. “Ik ver­moed­de het bestaan ervan. […] Na veel research in Berli­jnse archieven stuitte een col­le­ga op notulen van deze vei­lighei­d­sraad. Daar­na ben ik zelf die geschriften in oud-Duits gaan ontrafe­len, met hulp van een gepen­sioneerde vriendin, een archivaris die mij dat leerde.”

Q. Wat is uw belan­grijk­ste inzicht?

A. “Dat we op dit moment in Europa in een vergelijk­bare sit­u­atie zit­ten. Na 25 jaar van oor­log en chaos met o.a. de Franse Rev­o­lu­tie en napoleon­tis­che oor­logen waren de mensen zo getrau­ma­tiseerd door de ter­reur van anar­chis­ten, dat ze alleen nog maar naar vei­ligheid ver­lang­den en bereid waren hun burg­er­schap op te geven. Er ontstond een cen­trale over­heid met vérstrekkende bevoegdhe­den voor grens- en paspoort­con­troles. Een nieuwe Europese Verdedig­ings-gemeen­schap zou daar­voor gaan zor­gen, met de her­tog van Welling­ton als ster, die op zijn beurt werd omringd door tal­loze ondergeschik­te, tegen­stribbe­lende en behulpzame officieren, juris­ten, spi­onnen en ander vei­lighei­dsvolk. 2Uit­trek­sel: Beat­rice de Graaf, Tegen de ter­reur, Uit­gev­er­ij Prometheus, 2018, 536 p.

Met behulp van aller­lei nieuwe instru­menten — paspoorten, optis­che telegrafen, geza­men­lijke gren­scon­troles en het razend­snel ver­sprei­den van sig­nale­menten van voortvluchtige ‘ter­ror­istes’ en ‘assas­si­j­nen’ — werd het inder­daad veilig. De vei­ligheid werd duur betaald, met inter­na­tionale lenin­gen en afged­won­gen Franse her­stel­be­talin­gen.

Ook nu verwacht­en we alles van de zoge­naamd machtige staat. We eisen van politi­ci repressieve maa­trege­len en tegelijk­er­ti­jd reke­nen we ze er snoei­hard op af omdat geen maa­tregel naar ons gevoel ooit toereik­end zal zijn. Die neer­waartse spi­raal kun­nen we alleen door­breken door meer ver­ant­wo­ordelijkheid bij de burg­er te leggen en na te gaan: hoe kan die lokaal zijn tal­en­ten inzetten?”

Gepubliceerd door Stijn Vogels

Natural born probleemoplosser met een oog voor usability, design, trends en details. Professioneel bezig met letterwoorden als SEO, SEA, SMO, DIY en CYA.