Middeleeuwse boeteboeken

Vorige week nog grap­pige din­gen gezien tij­dens de les cultuur­geschiedenis. Het ging toen over psy­chol­o­gis­che verklarings­modellen in ver­band met bekerings­geschiedenis, spec­i­fiek dan tij­dens de Mid­deleeuwen. De bron­nen die deze les aan bod kwa­men waren de boete­boeken, een soort han­dlei­d­ing die de straf­maat bepaalde tij­dens de biecht. Een priester moest deze voor­lezen tij­dens de biecht, en de per­soon die naast hem in de biecht­stoel zat moest telkens antwo­or­den. Daar zat­en wel enkele rare kro­nkels tussen.¹R. Meens, Het tri­par­tite boete­boek: over­lev­er­ing en beteke­nis van vroeg­mid­deleeuwse biechtvoorschriften, Hil­ver­sum, 1994.

1. Als een priester uit ver­lan­gen een vrouw kust, moet hij twintig dagen boete doen.
2. Als hij door een kus zaad ver­li­est, moet hij veer­tig dagen boete doen.
3. Als een priester een zaad­loz­ing heeft als gevolg van een gedacht­en, moet hij een week boete doen.
4. Jon­gens die onder elka­ar ontucht ple­gen, moeten naar zijn oordeel ges­la­gen wor­den.
5. Wie met vee gemeen­schap heeft, moet vijf­tien jaar boete doen.
6. Hij die vaak met vee of met een man gemeen­schap heeft, moet naar het oordeel van Theodor­us tien jaar boete doen.
7. Een vrouw die zaad van haar man door het voed­sel mengt, opdat hij daar­door meer lust voor haar zou kri­j­gen, moet zeven jaar boete doen.
8. Als een biss­chop, priester of diak­en door dronken­schap moet brak­en, moet hij veer­tig dagen boete doen; een mon­nik vijfen­twintig.
9. Een vrouw die haar dochter op het dak of in de oven legt ter genez­ing van koorts, moet vijf jaar boete doen.
10. Als iemand uit zijn tanden bloedt is dat geen zonde.
11. Een vrouw die het bloed van haar man drinkt als medici­jn, moet veer­tig dagen vas­ten.

Deze bron­nen geven ons althans de mogelijkheid een vernieuwend beeld op te stellen van de wereld van cleri­ci, man­nen, en vrouwen tij­dens de Mid­deleeuwen.