Over Chinese censuur en de ‘harmonisatie’ van het internet

The Great Firewall of China. Zo noemt men de gigantische censuurmachine van het Chinese communisme. Voor een stevige gebruiker van alles wat social media is, komt dit verhaal uit de dagelijkse Chinese realiteit erg hard over.

Weiwei, een studente  uit Tsjoengking, nuanceert die stelling. “Er is nog een lange weg te gaan voor er echt vrijheid van meningsuiting op het internet zal zijn”, zegt ze. Een groot aantal onderwerpen is immers nog niet toegelaten op Weibo. En omdat je je moet registreren met je telefoonnummer en het nummer van je identiteitskaart, kunnen gebruikers bovendien worden opgespoord.

“U bent geharmoniseerd”, luidt de boodschap die verschijnt nadat een bericht met een verboden woord automatisch verwijderd wordt. ‘Tiananmen’ en ‘studentenbeweging’ zijn enkele voorbeelden uit de lange lijst van verboden woorden. En ook termen zoals ‘verzamelen’ of ‘samenkomen’ worden systematisch opgespoord.

[…] Zelf is ze nochtans erg voorzicht met het online delen van kritische bedenkingen. “De zogenoemde zwarte gevangenissen bestaan nog steeds”, vertelt Weiwei. In die onofficiële gevangenissen komen dissidenten in het ergste geval zonder enige vorm van proces terecht, beweren de critici. De autoriteiten ontkennen het bestaan ervan.¹Samuel Hanegreefs, Chinese Twitter zet overheid onder druk, De Tijd, 2 augustus 2013, p. 7.

Op zich is ook dit niet helemaal onverwacht. Het verhaal van Japan is erg gelijkaardig. Analisten voorspelden al jaren dat China eenzelfde fase van transitie zou doorgaan, met als onvermijdelijke kantelpunt het ontstaan van een mondige middenklasse. Dat punt werd ongeveer vijf jaar geleden bereikt. Economische vertraging en vergrijzing maken dat burgers steeds meer inspraak eisen. Het is afwachten welke weg men zal inslaan.

Welke woorden worden zoals gecensureerd?

(8 augustus) Uiteraard zijn er voor de hand liggende trefwoorden als de opstand bij Tiananmen in 1989, het schandaal rond Bo Xilai of de rellen in Urumqi en bij de Oeigoeren in Xinjiang. Allereerst moet er een onderscheid worden gemaakt tussen trefwoorden voor censuur en opvolging. Uit een  onderzoek van chatprogramma’s blijkt dat er een aantal eigenaardige verschillen zijn, maar dat er toch 138 trefwoorden zijn die niet langs de censuur filter passeren, op te splitsen in een aantal categorieën.

Uiteraard kan deze lijst op ieder moment worden aangepast en uitgebreid. Steekt er morgen een nieuw schandaal de kop op, dan zal men snel genoeg voor een update zorgen.