Over Poetin, Polen en Roemenië

Als je denkt dat een verdedigingsschild niet offensief bedoeld kan zijn, dan heb je duidelijk nog nooit een Russische leider beledigd.

Russian President Vladimir Putin warned Romania and Poland they could find themselves in the sights of Russian rockets because they are hosting elements of a U.S. missile shield that Moscow considers a threat to its security. Moscow had stated repeatedly it would take retaliatory steps, but Washington and its allies ignored the warnings. Earlier this month, the U.S. military — which says the shield is needed to protect from Iran, not threaten Russia — switched on the Romanian part of the shield. Work is going ahead on another part of the shield, in Poland.

Putin did not specify what actions Russia would take, but he insisted that it was not making the first step, only responding to moves by Washington. “We won’t take any action until we see rockets in areas that neighbor us.” He said the argument that the project was needed to defend against Iran made no sense because an international deal had been reached to curb Tehran’s nuclear program. The missiles that will form the shield can easily reach Russian cities, he said.

Mijn eerste reactie was er een van verbazing, gevolgd door een ‘maar natuurlijk’. In 2014 werd de Krim geannexeerd door Rusland onder Vladimir Poetin, wat de definitie van ‘agressieve buitenlandse politiek’ is. In 2016 dreigt hij openlijk met raketten richting Polen en Roemenië. Gewoon, voor de sfeer. En omdat deze landen zich aan het NATO-raketschild wagen, wat Poetin als een persoonlijke belediging beschouwt.

Poetin: verdediger van Moedertje Rusland of territoriale bodybuilder?

Langs de andere kant kun je de paranoia van Rusland enigszins begrijpen. De corridor van de Europese vlakte is historisch gezien een soort snelweg voor legers die Moskou willen binnenvallen. Adolf Hitler probeerde het. Napoleon Bonaparte ook. En laten we eerlijk zijn, de geschiedenisboeken zijn niet mals voor indringers die zich misrekenen op de Russische winter. Vanuit Russisch perspectief is een neutrale zone in dit gebied dus strategisch essentieel.

Het probleem? Poetin’s definitie van ‘neutraal’ betekent in de praktijk ‘onder Russische invloed’. Zijn dreigementen richting Polen en Roemenië passen perfect in de klassieke autocratische spierballenpolitiek: wie het waagt om zich te aligneren met het Westen, krijgt een directe dreiging met ballistische gevolgen. Diplomatie? Dat is voor zwakke naties zonder raketparades.

De grote vraag is nu hoe het Westen reageert. Blijft men vasthouden aan het narratief dat het schild puur defensief is? Of erkennen we dat we allang verwikkeld zijn in een geopolitiek schaakspel waarbij de ene zet — hoe verdedigend ook bedoeld — onmiddellijk een tegenzet uitlokt? Eén ding is zeker: de dagen van een post-Koude Oorlogse ontspanning liggen ver achter ons.

Gelezen bij Reuters als Putin says Romania, Poland may now be in Russia’s cross-hairs.